Amund Grimstad

TEATER

«Kappe land»
Nordland Teater, Falstadsenteret
Av: Ketil Kolstad
Regi: Hanne Brincker
Scenografi og kostyme: Anna Widén
Komponist: Frode Fjellheim
Lysdesign: Johan Haugen
Med: Bernt Bjørn, Katja Brita Lindeberg, Kristoffer Hjulstad og Lucas Sørensen Junger

Intenst og tett om ein alt for lite kjend del av krigshistoria

I samband med dei allierte sine planar om å invadere Helgelandskysten og dele Norge i to, blei det i 1941-42 sett i land og lagra mykje våpen, mellom anna på garden Tangen ved Majavatn i Grane kommune. Der låg også eit lite lag frå kompani Linge. Men tyskarane kom på sporet, og den 6. september 1942 blei dei ei trefning der tre tyske soldatar blei skotne og ein drukna. Reichskommissar Terboven var rasande, og ei vekes tid etter blei ei mengd menn frå Grane og nabokommunane arresterte. Det blei innført unntakstilstand i Trøndelag og Grane, og frå 7. til 9. oktober blei 24 helgelendingar og 10 leiande menn frå Trøndelag avretta i Falstadskogen utanfor Levanger etter summarisk standrett.

Nordland Teater markerer 80-årsminnet etter dei falne og «Majavatn-affæren» med ei teaterframsyning som hadde premiere på Majavatn fredag, og som eg sjølv såg på Falstadsenteret dagen etter, i den same gymsalen der standrettane blei haldne for 80 år sia.

Ketil Kolstad har skrive eit drama der han let eit augevitne sjå attende på dei dramatiske dagane 50 år etter. Gustav Kappfjell (1913 – 1999) var gardbrukar, reineigar, lyrikar og joikar, og ein sentral person i den sør-samiske kulturen. Han blei uforvarande vitne til trefninga, blei arrestert og sat inne to månader før han blei slept fri. Kolstad let den fiktive tyske ungjenta Stefi (Katja Brita Lindeberg) gå av toget på Majavatn hausten 1992, på dagen 50 år etter trefninga. Der møter ho heilt tilfeldig Gustav Kappfjell (Bernt Bjørn). I denne forteljinga er det ein del litt spesielle premiss ein berre må godta, men gjer ein det, blir resten av framsyninga ein einaste stor og intens cliffhanger der Kolstad avdekker historia lag for lag. Og han syner at trauma som følgjer, kan gå i arv og gjelde både for offer og okkupant. Stefi viser seg å vere meir enn ein tilfeldig turist, og gjennom hennar møte med Gustav får vi sjå hendingane i 1942 i retrospekt med både den unge Gustav (Lucas Sørensen Junger) og SS-offiseren som leia arrestasjonane og standretten (Kristoffer Hjulstad).

I Hanne Brinckers stramme regi, med Frode Fjellheims musikk, bygd på Kappfjells joik, og i Anna Widéns enkle, men illustrerande scenografi blir det eit velspela og ekstremt intenst drama der den konkrete historia sjølvsagt er sentral, men også spørsmålet om traume, forsoning og nåde. Og sentralt står Bernt Bjørns stillferdige, men overtydande rolletolking der han gir oss innblikk i ei av dei mest dramatiske hendingane i norsk krigshistorie, og ikkje minst den samiske delen av den.

(Meldinga stod i Klassekampen onsdag den 9. november 2022.)

This entry was posted on onsdag, november 9th, 2022 at 5:43 pm and is filed under Teater. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.