TEATER
«The Last Five Years»
Trøndelag Teater, Gamle scene
Tekst og musikk: Jason Robert Brown
Omsett av Øyvind Berg
Regi: Øyvind Brandtzæg
Musikals ansvarleg: Åsmund Flaten
Scenografi: Olav Myrtvedt
Lysdesign: Eivind Myren
Med: Sunniva Du Mond Nordal og Snorre Ryen Tøndel
Orkester: Åsmund Flaten, Rannveig Ryeng, Karoline Brevik, Live Sunniva Smidt, Kjetil Sandnes og Torbjørn Netland
Det hjelper diverre ikkje med framifrå skodespelarar og eit dyktig orkester når historia er føreseieleg og ganske uforløyst.
Cathy og Jamie, båe med store kunstnarlege ambisjonar, møtast og forelskar seg. Etter ei stund giftar dei seg også. Cathy er skodespelar og songar som slit med å få jobbar, medan Jamie raskt blir ein suksessrik forfattar. Karrierane deira er fullstendig asynkrone, og etter fem års forhold ryk det heile. Dette er stuttversjonen av «The Last Five Years», ein musikal som den amerikanske dramatikaren og komponisten Jason Robert Brown (f. 1970) skreiv i 2001, delvis sjølvbiografisk etter hans eige samlivsbrot. Musikalen hadde premiere i Chicago same år, blei filmatisert i 2015, og her heime er den spela på Edderkoppen i 2014. Nå har Trøndelag Teater sett han opp på teaterets gamle scene.
Historia om forelsking og samlivsbrot er til å kjenne seg att i for dei fleste. Det mest spesielle med denne musikalen er forteljarperspektivet. Framsyninga består av fjorten tablå, eller songar, der Cathy og Jamie framfører halvparten kvar, og utan særleg interaksjon. Medan Jamie fortel historia kronologisk frå dei møtast til det går over ende, startar Cathy med slutten og fortel historia motsett veg. Det meste av handlinga blir sunge. Medan den eine syng, er den andre til stades på scena, og kan kommentere eller illustrere handlinga med små verbale innslag. Men i hovudsak er dette to separate presentasjonar av same historie, fortald på ulikt vis. Berre midtvegs, når dei giftar seg, er det ei samhandling mellom dei to.
Å fortelje i retrospekt er eit grep som ofte er nytta i dramatikken, men det er ikkje så vanleg å blande kronologien slik det blir gjort i «The Last Five Years». Dette kunne ha vore eit interessant grep om det hadde gitt andre perspektiv på forståinga eller større innsikt, men her framstår det berre som ein fiks idé og blir eigentleg meir forvirrande enn oppklårande.
Historia dreier seg om kjende situasjonar som forelsking og brot, om to med felles ambisjonar, men der resultatet blir heilt ulikt. Og om kva som skjer med eit forhold der den eine opplever suksess og blir høg på seg sjølv, medan den andre må gi avkall på det meste og jenke seg. Dette er eksistensielle problemstillingar mange kan oppleve, og som er vel verd både eit drama og ein musikal. Men då må vi kome under huda på dei to og forstå kva og kvifor. Det gjer ein ikkje i denne framsyninga som blir alt for episodisk, og der dei fjorten songane, eller tablåa, i liten grad byggjer på kvarandre. Teksten er overflatisk, og dermed får også dei to på scena alt for lite å spele på.
Jason Robert Brown har vore både forfattar og komponist. Musikken hans er ei herleg sjangerblanding, men utan spesielle høgdepunkt eller noko som du vil nynne på etter framsyninga. Det seks personar store orkesteret, under kyndig leiing av Åsmund Flaten, gir særs godt tonefølgje, men nokre gongar er musikken så høg at det er vanskeleg å høyre songtekstane.
Musikalen blir framført på Trøndelag Teaters gamle scene, ei intimscene som passar godt til formatet. Olav Myrtvedt har laga ein enkel scenografi der det meste av handlinga skjer på framscena utan for mange rekvisittar. Orkesteret sit synleg på bakscena, bak ein transparent, og delvis open vegg som gjer det mogeleg med eit tidvis fikst samspel mellom skodespelarane og musikarane. Saman med Eivind Myrens diskrete lyssetting gir scenografien ei fin ramme for ei framsyning der songane, orda og spelet skal vere det sentrale.
Rollene som Cathy og Jamie blir framført av Sunniva Du Mond Nordal og Snorre Ryen Tøndel, to av teaterets beste musikalartistar. Dei leverer framifrå songprestasjonar og syner båe stort register. Men det ganske overflatiske tekstgrunnlaget gir dei alt for lite å spele på for å gi verkeleg liv og innhald til dei to. Likevel greier dei å få til fine små glimt av noko større, som når Du Mond Nordal viser oss det tragikomiske i alle hennar mislukka auditions, eller når Ryen Tøndel i ein augneblink av sjølvinnsikt fortel om korleis suksess, – og giftering, gjer han meir ettertrakta.
Øyvind Brandtzæg har hatt ei vanskeleg oppgåve, men kunne nok ha gjort meir for å gi liv og innhald til dei to rollene. I staden er regien hans ei varsam tilnærming til stoffet der han let songane vere det sentrale, men der han likevel greier å løyse opp handlinga og skape litt humoristiske situasjonar som ved å la orkesteret tidvis bli ein levande kulisse som tek del i handlinga.
«The Last Five Years» framstår som alt for føreseieleg og innhaldsmessig litt passé. Då hjelper det diverre lite at Trøndelag Teaters versjon har ei god innpakking og er framifrå presentert.
(Meldinga stod i Klassekampen måndag den 13. januar 2025.)