TEATER
«Juleevangeliet – da #metoo kom til bibelen»
Det Nye Teateret, Ladebekken
Av: Mads Bones, Olve Løseth og Kyrre Havdal
Manus: Mads Bones og Olve Løseth
Musikk: Kyrre Havdal
Regi: Mads Bones
Koreografi: Martha Standal
Bilderegi: Halvor Hoem
Musikalsk leiar: Kyrre Havdal
Scenografi: Gjermund Andresen
Kostyme: Christina Lovery
Lysdesign: Ingrid Skanke Høsøien
Lyddesign: Ronny Wikmark
Med: Lisa Tønne, Frank Kjosås, Silje Lundblad, Karl-Vidar Lende, Øyvind Brandtzæg, Emil Olafsson, Olve Løseth, Mads Bones, Ida Göransson, Martha Standal, Mariama Fatou Kalley Slåttøy, Tor Ivar Hagen, Gustav Kvale, Snorre Ryen Tøndel, Kari Bye, Åsmund Flaten, Hans Petter Vik Sæter, Morten Stai, Tore Thorvaldsen Sandbakken, Kyrre Havdal og sju barn
Sjølv om det blir dikta inn mykje surrealisme og galskap i denne historia, er det ikkje noko som kan måle seg med Josefs freistnad på å unngå #metoo.
Det Nye Teateret i Trondheim fekk ein verst tenkeleg oppstart då fysisk teater blei forbode samstundes med at dei budde seg på sin første produksjon. Det har vore mykje kreativitet frå ulike scenekunstnarar dei siste ni månadane, men ingen, og eg understrekar ingen, har gjort det like vellukka som dette nye friteateret i Ladebekken i Trondheim. Nokre har freista å setje opp ei vanleg framsyning for scene, for så å strøyme den, og andre har laga det vi kjenner som fjernsynsteater. Men Det Nye Teateret har tatt situasjonen på alvor og laga ein ny teatersjanger som teknisk sett berre blir meir og meir sofistikert og vellukka. I ein nedlagd fabrikkhall har dei laga ein scenografi som består av fleire scener og dermed gir rom for mange tablå og flotte og saumlause sceneskift. Gjennom utsøkt og ikkje meir enn imponerande og ekstremt synkron bilderegi flyttar dei seg frå scene til scene. Og alt dette blir strøyma live der og då, – ein gong og berre det. Det starta med eit nasjonaldagsstunt på 17. mai, ein produksjon som var laga på rekordtid og som kanskje var meir sjarmerande enn heilt kvalitetssikra. Så var det ikkje mogeleg å lage spelparodien «Slaget på Testiklestad» korkje på Sverresborg eller Kristiansten, og dermed heiv dei seg rundt og sette opp ein ny produksjon som ein parafrase på den gamle. I «På veg Te Stiklestad» i starten av august vidareutvikla dei konseptet og den nye sjangeren, og sjølv om dei også sjarmerte denne meldaren, var denne produksjonen langt meir enn berre sjarmerande.
Nå har dei underhalde oss igjen. I førjulstida for fire år sia sette dei tre bak det heile, Mads Bones, Olve Løseth og Kyrre Havdal, opp ein bibelsk musikal på Trøndelag Teaters Gamle Scene, basert på eit hittil ukjend evangelium. «Juleevangeliet – The Smash Hit Musical» var religiøs satire, fengande musikk og ei blanding av god og temmeleg plump humor. Året etter flytta dei inn på hovudscena på Trøndelag Teater med «Juleevangeliet – The Smash Hit Musical, volume II». Formatet var større, og kvaliteten var heva fleire hakk, jamvel om det framleis var noko å gå på.
Så er det gått tre år, og i mellomtida har vi hatt både #metoo og covid 19. Slikt kunne ikkje gå upåakta for desse tre ekstremt kreative mennene, og sundag var det premiere og einaste framsyning på «Juleevangeliet – da #metoo kom til bibelen». Det er ein produksjon som rett nok tek utgangspunkt i dei to førre, men både med tanke på innhald og format er det så mykje nytt at ein må sjå det som ei framsyning som står solid på eigne bein.
Historia er framleis ei nyskriving av og raljering med juleevangeliet, historia om Josef, Maria og Jesus, vegen frå Nazareth til Betlehem og ikkje minst det høgst problematiske rundt fenomenet jomfrufødsel. Inn i denne eigentleg ganske surrealistiske forteljinga blir det dikta inn folk og fenomen frå heile historia fram til i dag, populærkulturelle referansar og meir til. Byen Nazareth er til forveksling lik Kardemomme by, og då er det naturleg at åndelege syskenbarn til Egners persongalleri dukkar opp. Jomfru Maria (Frank Kjosås) er tretten år gamal og har si eiga særs myndige tante Sofie, – tante Sodoma (Silje Lundblad). Josef, ein 63 år gamal tømrar med utsliten skulder (Lisa Tønne), er Marias barnevakt. Så går det som det må, Maria blir gravid, og Josef kjem opp med den mest fantastiske bortforklåringa i verdshistoria. Engelen Gay-briel (Olve Løseth) har openberra seg og fortalt at Maria skal føde Guds son, og som del av cover-up-historia er Josef raus nok til å godta å bli stefar. Så kjem det bod om å reise til Betlehem på grunn av folketeljinga, og der ventar kong Hemorides (Øyvind Brandtzæg), tre vise menn (popgruppa Wise men sings), og ein fødselshjelpar og prinsesse (Ida Göransson) med spesialkompetanse på stall, hestar og englar, for ikkje å snakke om kongeleg arverekkje når det syner seg at Jesus er jente. Då rakna vel også alibiet til Josef om at Maria skulle føde Guds son? Om det ikkje blir ei oppfølgingshistorie og ein ny musikal om kjønnsidentitet?
Om du synst forteljinga høyrest absurd og vill ut, så er dette stutte resymeet likevel berre forbokstaven. Her boltrar forfattarane seg i gags og påfunn, det eine villare enn det førre, men, og det er viktig å hugse, – ingen så usannsynlege som den om jomfrufødselen. Kyrre Havdal har skrive musikk og framsyninga blir bunde saman av det eine fengande musikalnummeret etter det andre, det meste særs godt koreografert av Martha Standal. Spel, musikkinnslag og dans er formidla pompøst og sjølvironisk som herlege parodiar på det mest sjølvhøgtidelege ved musikalsjangeren. Skodespelarane er henta på øvste hylle. Dei ser ut til verkeleg å kose seg i rollene og tyner maksimalt ut av tekstane som ikkje alltid er heilt i same sjiktet. Lisa Tønne er infam og temmeleg overtydande som Josef, og Frank Kjosås gir oss ei naiv lita ungjente som kanskje ikkje er så kysk likevel. Og Silje Lundblads tante Sodoma er ei mangslungen dame som også har sine kåte sider. Regien til Mads Bones er upåklageleg og Gjermund Andresens scenografi gir rom for eit utal ulike tablå. Teknisk er denne produksjonen ikkje anna enn imponerande. Så mykje som skal klaffe, saumlause sceneskift, effektar, kameraføring og alt det andre. Og nok ein gong er det bilderegien til Halvor Hoem som imponerer aller mest. Her er mykje å lære for alle som vil lage strøymeteater, men førebels er Hoem i ein divisjon for seg.
Historia er absurd og fantastisk, men altså langt frå så surrealistisk som originalen til evangelisten. Tekstforfattarane har ausa av overskot og boltrar seg i ordspel og all verdas usannsynlege referansar. I den forrykande opningssongen syng dei til dømes om å la nåde gå for Nasarett, og like etter dukkar det opp ein prompande kamel, – kamelen Harris som skal bli den første fisepresidenten. Det er ganske mykje prompe- og genitaliehumor, og mangt er kreativt og artig, men framleis er nok forfattarane litt for ukritiske i den mest pubertale humoren. Men det er berre i den siste finslipinga av tekstgrunnlaget at denne produksjonen framleis har ein liten veg å gå. Det øvrige held eit nivå som er imponerande.