TEATER
«Myttjy alo fer itjnå»
Rabarbrateateret, Bakklandet, Trondheim
Av: William Shakespeare
Omsett av: Hans Magnus Ystgaard
Regi: Øyvind Brandtzæg
Komponist: Øyvind Jo Heimdal Eik
Orkester: Øyvind Jo Heimdal Eik, Markus Wisth Edvardsen og Gaute Skrove
Scenografi og kostyme: Jenny Hilmo Teig
Koreografi: Tor Ivar Hagen
Maske og parykk: Leo Thörn
Med: Madeleine B. Nilsen, Jon Vegard Hovdal, Haakon M.A. Smestad, David Stakston, Emma Bones, Marianne Meløy, Kathrine Strugstad, Bendik S. Nordgaard, Kristoffer Hjulstad, Ståle Kvarme Tørring, Terje Ranes, Silje Botten, Stian Hovland Pedersen og Ragnhild Lila Risnes mfl.
Dette er folkekomedie på aller høgste nivå.
Rabarbrateateret i Trondheim har vore aktivt sia 2010, men det var først då dei tok til å setje opp William Shakespeares folkekomediar i ein bakgard på Bakklandet i Trondheim, og i særs kreativ omsetjing til sparbudialekt, at det heile tok av. I år har dei tatt for seg «Much Ado About Nothing», som i Hans Magnus Ystgaards nærast geniale omsetjing heiter «Myttjy alo fer itjnå». Og om dei føregåande produksjonane har vore vellukka, så tek denne prisen.
Vi er i Messina på Sicilia der fyrsten Don Pedro (Haakon M.A. Smestad) er komen heim frå eit ærerikt felttog. Det er duka for bryllaup mellom den unge adelsmannen Claudio (David Stakston) og Hero (Emma Bones), dotter til guvernøren (Terje Ranes). Medan alle ventar på den store festen, freistar fyrsten å kople Claudios ven Benedick (Jon Vegard Hovdal) med Heros kusine Beatrice (Madeleine B. Nilsen), båe innbitne motstandarar av ekteskap, og endå meir av kvarandre. Dei utvekslar utskjellingar med så stor eleganse at vi ganske raskt forstår at det eigentleg dreier seg om kurtise. Men Shakespeare har alltid forviklingar på lur, og fyrstens bror (Ståle Kvarme Tørring), set i scene eit opptrinn som gjer at Claudio trur Hero er utru og har seg med fleire. Så blir det «myttjy alo», og ein intrige som er lettare å forstå enn å forklåre. Men ved hjelp av nokre som har sett kva som eigentleg skjedde, og ein nydikta figur, Buskis (Marianne Meløy), løyser alt seg til slutt.
Det er eit stort persongalleri, og sjølv om det er komplikasjonane rundt bryllaupet til Claudio og Hero som er den viktigaste intrigen, er det likevel Benedick og Beatrice, dei to som flørtar med skjellsord, som er motoren i framsyninga. Invektiva dei serverer kvarandre kjem som frå to mitraljøser, metaforane og dei språklege blomane er mange, og ein skal følgje godt med for å få med seg alt. Madeleine B. Nilsen blei i 2020 høgst fortent Heddanominert, men det ho gjer i Rabarbraparken overgår alt ho tidlegare har gjort. Ho spelar med stort tempo, er høgt og lågt, og syner eit enormt register og ein imponerande nyanserikdom. Motspelaren Jon Vegard Hovdal står ikkje mykje attende, og gjer også den beste framføringa eg har sett av han så langt. Dei andre rolletolkingane er alle overtydande og gode, og det er lite att av den litt sjarmerande amatørismen vi har fått i tidlegare produksjonar.
Hans Magnus Ystgaards omsetjing er full av språkblomar og metaforar, og gjer teksten både forståeleg og hysterisk artig. I den nye rolla «Buskis» (som eg oppfattar som ein halvbror av og vidareutvikling av Shakespeares Dogberry, men som dei sjølve seier er Dogberry, men berre med nytt namn) har Ystgaard gitt språklege lissepasningar til Marianne Meløy som svarar med å lage ein stor komedie i komedien. Øyvind Brandtzægs regi, og ikkje minst personinstruksjon, er imponerande. Rabarbraparken er inga enkel scene, men skifta er presise og raske, tempoet er høgt, og det er framifrå spel frå alle aktørane. Intrigen er klår og tydeleg, og det er ei framsyning til å le seg i hel av, nærast utan daudpunkt. Samstundes ligg Shakespeares milde kritikk av menneskeleg vondskap og dårskap der som ein undertone heile tida.
(Meldinga stod i Klassekampen måndag den 1. august 2022. I denne bloggteksten har eg lagt til ei presisering om forholdet mellom figuren «Buskis» og Shakespeares Dogberry.)