Amund Grimstad

TEATER

«Vildanden»
Trøndelag Teater, Hovudscena
Av: Henrik Ibsen
Regi: Runar Hodne
Scenografi: Serge von Arx
Kostyme: Nina von Arx
Lysdesign: Andreas Fuchs
Med: Kathrine Thorborg Johansen, Andreas Stoltenberg Granerud, Stine Fevik, Karl-Vidar Lende, Trond-Ove Skrødal, Christian Ruud Kallum, Trond Peter Stamsø Munch, Janne Kokkin, Andreas Humlekjær, John Yngvar Fearnley og Olve Løseth

Velspela, på same tid vond og humoristisk og ei Hedvig-tolking det vil gå gjetord om, men likevel ei oppsetjing som ikkje kjem heilt i mål.

Det er trongt for Hjalmar Ekdal (Andreas Stoltenberg Granerud) som trettande mann til bords og openbert ein ikkje heilt velkomen gjest i middagsselskapet hjå grosserar Werle (Trond Peter Stamsø Munch). Og det er gjort påtrengjande fysisk trongt i Serge von Arx’ symboltunge scenografi der skodespelarane i opningsscena av «Vildanden» på Trøndelag Teater balanserer heilt ute på scenekanten. Med denne særs tydelege symbolikken kombinert med ein uvanleg laussloppen humoristisk tilnærming, set regissør Runar Hodne standarden for ei oppsetjing som er tydeleg, velspela og tidvis full av komikk, men som likevel ikkje får det heilt til.

Hjalmars barndomsvenn Gregers Werle (Karl-Vidar Lende) er komen heim etter mange års fråvær og utan nokon form for empati eller djupare forståing for dei han invaderer, stormar han inn i livet deira med sitt krav om den ideale fordring og utlufting. Ein liten småbyidyll tufta på løgn og forteiing blir brutalt broten opp med dramatiske følgjer.

Regissør Runar Hodne er relativt teksttru, men har likevel greidd å komprimere det heile ned til berre ei akt på snaue to timar. Dette trass i at han let framsyninga både dvele og ta seg god tid, eit grep som gir fine rom for innsikt og betre forståing, og som gjer nokre av dei vonde scenene og konfrontasjonane endå vondare. Men prisen er at vi mister litt av den møysommelege oppbygginga av intrigen. I Ibsens tekstar blir løyndomane avdekte gradvis og lag for lag. Slik også i «Vildanden» der det, trass i mange små tekstlege hint, tar lang tid før det går opp for både Hjalmar Ekdal, og publikum, kva for løgn livet hans er tufta på. I denne oppsetjinga kjem indikasjonane både tidlegare og tydelegare, og framsyninga mister såleis den viktige dramaturgiske stigninga, eller gradvise demaskeringa som Ibsen var så god til å få fram.

Gregers Werle, den eigentlege hovudpersonen i «Vildanden», er tematisk i slekt med både Brand og Thomas Stockmann, og blir ofte framstilt som den litt nyansefattige skurken, – i motsetning til Dr. Relling (Christian Ruud Kallum) som den pragmatiske helten. Runar Hodnes regi og tolking følgjer i stor grad denne tradisjonen. Gregers er framfus og direkte og ofte særs konfronterande, men så komprimert som denne framsyninga er, blir mange av utbrota hans ganske umotiverte og ikkje alltid like forståelege. Karl-Vidar Lende tolkar rolla godt, men kunne med fordel ha fått litt fleire nyansar å spele på.

Trass i desse innvendingane, er «Vildanden» likevel blitt ei framsyning med mange openberre kvalitetar. Som til dømes den humoristiske tilnærminga og eit tidvis stilisert spel med stor grad av mime som stundom blir små komiske gags. Det tette samspelet mellom Hodnes regi og von Arx’ scenografi er også viktig. Serge von Arx har vald ein lagvis og ganske open sceneløysing der vi heile tida får eit innblikk i kva som skjer bak kulissane. Bokstaveleg talt. Og i den gitterforma scenografien blir den Ekdalske heimen både open og luftig, og på same tid eit fengsel, alt avhengig av auga som ser, og slik sett ei god visualisering av tematikken i framsyninga.

Men det eg først og fremst vil hugse frå denne oppsetjinga av «Vildanden» er det tette og intense spelet til dei tre ofra for Gregers’ blindskap. Andreas Stoltenberg Granerud er ein naiv og enkel livsløgnar det er lett å tru på. Trass i at Stine Fevik ikkje gjer så mye av seg som Gina Ekdal, formidlar ho ei særs nærverande og nesten påtrengjande smerte som er så diskret, men likevel tydeleg. Og så er det Kathrine Thorborg Johansen som gir oss ei Hedvig vi verkelegkan leve oss inn i. På eit overtydande vis spelar ho den naive og uskuldsreine ungjenta på terskelen til å bli vaksen, så sårbar og så uforståande til det som skjer. Det var ei av dei sterkaste Hedvig-tolkingane eg har sett, og nesten åleine grunn til å sjå denne framsyninga.