TEATER
«Kjærleik, faktisk»
Restefest, SALT art & music – Den Arktiske Hovedscena
Av: Hanna Breen Gravem mfl.
Regi: Hanna Breen Gravem
Sang og korarrangement: Ingrid Sultani, Karen Francke.
Koreografi: Stina Synnes og Selma Lerkerød Flo.
Kulisse og rekvisittar: Viel Carlsen og Jonas Boym Flaten.
Kostyme: Odin Liaklev
Lydeffekter og musikk: Lise Nilsen
Lysdesign: Daniel Damvall
Produsent: Stine Stolpestad
Med: Hanna Breen Gravem, Stine Sisselsdotter Stolpestad, Odin Liaklev, Jonas Boym Flaten, Viel Carlsen, Daniel Damvall, Ina Høie, Hilvi Fjose, Stina Bang Synnes, Selma Lerkerød Flo, Nora Bugge, Lise Haug Nilsen, Karen Francke, Ingrid Sultani, Martin Næss, Rikke Skindlo, Bendik Johansen, Emilie Teichroeb, Andreas Gaustad, Emma Bang Synnes, Hilde Vestre Sem, Victoria Rasch Eldby, Erik Lønskog, Ive Berge Stemsrud, Stijn Van Oorschot, Thea Fremstad og Sander Lerøen
Kjærleiken i alle sine fasettar kan trumfe det meste og gjere underverk, slik også den ekte og nesten eksistensielle kjærleiken til teateret kan skape stor scenekunst og framifrå underhaldning. Det gav dei glade amatørar i gjøglargruppa «Restefest» oss prov for med produksjonen «Kjærleik, faktisk».
Den romantiske komediefilmen «Love Actually» frå 2003 har for mange blitt den ultimate julefilmen, men for ikkje så reint få er det nok også knytt det ein kallar guilty pleasure ved å sjå han. For han er klissete, føreseieleg, søtsupperomantisk til det parodiske, og alt det som det ikkje er «rett» å like. Likevel treff han noko hjå oss. Eitt er at det er laga få filmar med eit så stjernespekka cast som denne, for her er det berre skodespelarar frå øvste hylle, men det er også noko med at kjærleiken trumfar alt, og dei rundt ti ulike lagnadane som blir portrettert i denne filmen syner oss alle fasettar av han, – den tapte, den umogelege, den svikefulle, den som berre er fysisk attrå og den altoverskridande med happy ending slik vi alle inst inne helst vil at det skal gå. Så filmen er, trass i sine openberre lyte, likevel blitt ein klassikar. Men så parodisk som han tidvis er, formeleg ropar han etter å bli parodiert. Lenge trudde eg at det er umogeleg å lage parodi på noko som i seg sjølv er så parodisk. Men nå har eit trettitals glade amatørar som kallar seg «Restefest» vist for all verda at ikkje berre er det mogeleg, men resultatet deira er så godt at det blir eit folkekrav at denne teateroppsetjinga blir sett opp før jul kvart år framover.
I dei store studentbyane i Norge, og særleg i Trondheim og Bergen, er det eit rikt og mangfaldig amatørteatermiljø. Sjølv har eg følgd Studentersamfundets Interne Teater (SIT) i Trondheim i over femti år, både gjennom UKE-revyane deira og dei mange andre produksjonane dei har sett opp. Og tallause er dei medlemmane som etter kvart let studium vere studium og går vidare som profesjonelle i Thalias teneste. Dei fleste blir likevel det dei har utdanna seg til, men dei gløymer aldri kjærleiken, ja nettopp kjærleiken, til teateret. Og det er ein slik gjeng med «pensjonistar» frå studentmiljøa i særleg Trondheim og Bergen, som nå har funne kvarandre i Oslo og skipa gjøglargruppa «Restefest». I fjor sette dei opp ein einaktar som parodi på «Love Actually». Den gjekk under radaren min, men blei såpass populær at dei i år vidareutvikla konseptet og har laga eit heilaftans parodisk drama i to aktar, «Kjærleik, faktisk». Eg rokk akkurat å sjå den siste av ti framsyningar, og i fullsett sal på hovudscena til SALT Art & Music i Oslo fekk eg ei oppleving som gjer at eg trur det vil bli nedtur å sjå filmen att. I staden gler eg meg allereie til neste års oppsetjing. For det må bli meir!
Det er Hanna Breen Gravem, nyutdanna lege, men med lang fartstid frå SIT både som skodespelar og forfattar av UKE-revyar, som har skrive det heile. I tillegg har ho regi, og spelar sjølv fleire av rollene. Ideen er nærast genial. For dei som hugsar filmen, og det gjer vel dei fleste, leikar han seg med språkleg ulikskap som når den pulesjuke Colin etter fleire fåfengte dameframstøyt finn ut at om han dreg til USA vil den britiske aksenten hans vere eksotisk og dra damer. Og som han av alle ting, fekk rett i. Og du vil også hugse forfattaren Jamie som forelskar seg i den portugisiske hushjelpa si, og som slit med å gjere seg forstått. Dette har «Restefest» løyst ved å presentere stykket på nynorsk, for det er som kjend både eksotisk og «a better language». Så når Colin (Odin Liaklev) skal kome i buksa på damene, dreg han til Jessheim der kvinnfolka blir sprengkåte av å høyre han snakke nynorsk. Endå meir surrealistisk blir det når Jamie (Andreas Gaustad) forelskar seg i hushjelpa og ho (Hilde Vestre Sem) er svensk(!), og sjølvsagt ikkje forstår nynorsk.
Slike absurde vriar, også på andre område enn dei språklege, kryr det av i denne oppsetjinga. Den kanskje mest ikoniske scena i filmen, er når forlovaren Mark (Jonas Boym Flaten), som er djupt forelska i bestevennens kone (Hanna Gravem) ringer på døra med plakatar som fortel kva han føler for henne. I «Kjærleik, faktisk « har dei greidd å lage ei overraskande vri også på denne scena, for når Mark ringer på, er det brudgomen og bestevennen Peter (Martin Næss) som etter kvart dukkar opp, og som sjølvsagt vil vite kva som står på plakatane. Og ark for ark må Mark vise dei fram medan vi i salen vrir oss i stolane, for dette er jo så kleint som det kan få blitt. Men utan å drive røpealarm endar det heilt annleis enn vi trur i ei vel så vakker scene som i originalen.
Slik får vi, tablå for tablå, alle filmens viktigaste intrigar og handlingar, men i dei fleste tilfella med absurde og urkomiske vriar og vendingar som gjer det ustyrteleg morosamt. Og tidvis langt meir underhaldande enn filmen. Det vil føre for langt å ramse opp alle scenene, men eit par av dei må eg likevel innom. Spesielt fordi dei var så velspela. Emma Thompson gjorde i filmen mykje ut av den forsmådde kona Karen som opplevde at mannen, Harry, kjøpte ei dyr gåve til den langt yngre bimboen Mia. Martin Næss spela Harry med bokstaveleg talt fingerspisskjensle, og Rikke Skindlo greidde i eit fyrverkeri av eit spel å aksle både rolla som kona og elskarinna, og det så godt at vi i publikum ikkje forstod det før ho til slutt reiv av seg bimboparykken. Og så var det statsministaren som vi, etter Hugh Grants innsats, ikkje trudde det var mogeleg å gjere etter. Men også her var det ny vri, for statsministaren i Norge var sjølvsagt ei kvinne (Viel Carlsen) som forelska seg i Nataniel (Sander Lerøen). Han er ikkje akkurat smellfeit, men dei greidde likevel å gjere god fatshaming ut av rolla. Og med kjønnsrollebyttet var sjølvsagt også den amerikanske presidenten ei kvinne, ei tafsande ei (Hanna Gravem) som forgreip seg på Nataniel. Og som deretter fekk så hatten passa i ein statsministertale som vi i desse dagar meir enn nokon gong skulle ha sett ein parallell til i det verkelege livet. Men det største er når Viel Carlsen som statsminister tar til å danse og etter kvart får med seg assistent og så hele ensemblet. For det syner seg at koreografane Stina Synnes og Selma Lerkerød Flo har fått desse gjøglande amatørane til også å danse synkront og ekspressivt. Og det på ei etter måten lita og trong scene.
Scenografien til Viel Carlsen og Jonas Boym Flaten.er enkel, og består meir av rekvisittar enn av kulisser og scenografi. Men trass i alle elementa som skal flyttast, går skifta imponerande saumlaust, og ensemblet nyttar på kreativt vis heile salen slik at vi blir kyrkjelyd i både bryllaup og gravferd.
Ensemblet tel nærare tretti, men rollelista er langt større så dei fleste spelar minst to roller, nokre endå fleire. Det set store krav til kostyme, maske og parykkar, og ikkje minst til lynraske skift. Kostyma til Odin Liaklev er overraskande forseggjorte og illustrerande til at dette er eit dugnadsarbeid frå ein gjeng amatørar, og skifta går heilt upåklageleg jamvel om framsyninga har enormt høgt tempo og ein dramaturgi der høgdepunkta står i kø.
Hanna Gravem har hatt regi, og sjølv om eg har sett ein god del av henne som skodespelar og tekstforfattar tidlegare, har eg fram til nå ikkje sett noko ho har hatt regi på. Men den oppgåva greidde ho minst like bra. Det er snakk om eit trettitals aktørar som skal gå ut og in av roller, det skal vere dramaturgisk stigning, og helst ikkje daudpunkt. Nokre få av tablåa er litt uforløyste, og særleg gjeld det Sarah (Ive Berge Stemsrud) og Karl (Jonas Boym Flaten) som så gjerne vil bli kjærastar men som ikkje får det til, og som stadig blir forstyrra av alt anna. Dei to spelar rett nok overtydande, men har fått litt for lite å spele på, og kanskje er den nye vrien på Sarahs stadig ringande telefon ikkje like stram og vellukka som mykje av det andre.
Eg skulle gjerne ha skrive om kvar einaste ein i ensemblet, men det vil diverre føre for langt. Rolletolkingane og spelet er gjennomgåande framifrå trass i at dei alle er glade amatørar. Og ettersom regivalet til Gravem gjer at det blir spela så laussloppe og med ein så stor porsjon surrealisme og også respektløyse, blir det vesle som kunne bli kalla amatørisme i staden sjarmerande sjølvironi. I alle fall let eg meg sjarmere i senk. Eit godt grep er at dei alt frå oppvarminga i starten, og rett som det var undervegs, også involverte og aktiviserte publikum. Som lesaren vil forstå, kosa eg meg samanhengande frå start til slutt, og eg kostar gjerne på meg ein ny førjulstur til Oslo neste år, for det må bli fleire oppsetjingar slik at fleire kan få del i dette overflødigheitshornet av ei framsyning.